2023

Aan mevrouw drs A.C. van Huffelen, Staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering

Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Haarlem, 3 februari 2023

Geachte Mevrouw,

Ik ga veel energie steken in digitalisering. Technologische innovaties en goede Europese samenwerking kunnen onze samenleving en economie versterken. Tegelijkertijd moeten we er alles aan doen om gevaren te bestrijden ofte minimaliseren. Democratie, veiligheid en grondrechten raken de kern van onze samenleving. We moeten zorgen voor duidelijke regels en toezicht wanneer die in het gedrang komen. "
Vanwege deze uw woorden wenden wij, bestuur van stichting Kinderen- Ouders- Grootouders, ons tot u.

Ouderorganisatie Stichting Kinderen-Ouders-Grootouders (KOG) informeert en ondersteunt ouders die te maken hebben met jeugdzorg. Vereniging KOG, opgericht in 1990, is in 2003 omgezet in stichting KOG. Wij zijn sinds 1990 ononderbroken actief geweest.

Op 12 november 2022 bevatte Trouw een artikel ` Nederland probeert Europabreed nieuwe toeslagenaffaires te voorkomen.' De staatssecretaris digitalisering heeft een algoritmeregister gemaakt. "
Ik heb gezien hoe fnuikend het kan zijn als je onderdeel wordt van een beslissing die is gebaseerd op een algoritme dat vooringenomen was," aldus de staatssecretaris.

n Ars Aequi juni 2022 staat een artikel van mr dr Cees Zweistra en mr dr Lonneke Poort: `Hoe de trias politica technologische ontwikkeling in haar macht krijgt: het belang van de samenwerking tussen recht, politiek en technologie.' Citaat: "Een concreet voorbeeld hiervan is het aandeel van algoritmes in de toeslagenaffaire.... Door het gebruik van algoritmes is een ondoorgrondelijk systeem gecreëerd, waardoor de overheid in de praktijk niet meer in staat was om individuele gevallen ook echt individueel te behandelen.... In de toeslagenaffaire werd bijvoorbeeld gebruik gemaakt van een zelflerend algoritme om het risico op fraude in te schatten. Het algoritme maakte keuzes die geen voorafgaande instemming of goedkeuring van een ambtenaar van de Belastingdienst ontvingen en deze instemming door het zelflerende karakter van het algoritme ook niet konden krijgen. De mens was uit de ` loop' gehaald en zo nam technologie een rol over die ..."

Het zou kunnen zijn dat de punten, genoemd in Licht Instrument Risicotaxatie Kindermishandeling (LIRIK), een rol spelen bij profilering in de jeugdbescherming: een risicofactor voor kindermishandeling is meer dan 4 kinderen in het gezin, eenoudergezin, ouders jonger dan 20 jaar bij de geboorte, zeer laag opleidingsniveau, geen Nederlands in het gezin, werkloos, arbeidsongeschikt. Het door de Gecertificeerde Instellingen genomen en uit het dossier gehouden ` perspectiefbesluit' of ` opvoedbesluit' zou door zo'n vooringenomen zelflerend algoritme genomen kunnen worden, waardoor kinderen uit huis geplaatst worden en uit huis geplaatste kinderen niet terug gaan naar hun gezin. Weliswaar neemt de rechter het besluit tot uit huis plaatsing en het besluit tot terugplaatsing, maar veel rechters vertrouwen er op dat de organisaties Veilig Thuis, Raad voor de Kinderbescherming en Gecertificeerde Instelling artikel 3.3 van de Wet op de jeugdzorg naleven: "De Raad voor de kinderbescherming en de gecertificeerde instelling zijn verplicht in rapportages of verzoekschriften de van belang zijnde feiten volledig en naar waarheid aan te voeren." Verplicht zijn is niet hetzelfde als altijd doen.
Het zou zomaar kunnen dat deze organisaties werken met zelflerende algoritmes, waardoor de keuzes die aan de rechter worden voorgelegd geen voorafgaande instemming of goedkeuring van een medewerker van de organisaties ontvingen en deze instemming door het zelflerende karakter van het algoritme ook niet konden krijgen. De "meldbriefprocedure" laat ons zien dat zaken zo snel (goedkoop) mogelijk moeten bij de verzoekschriften indienende instanties en bij de rechter.
Een algoritme dat bijvoorbeeld gebruik maak van het LIRIK kan uiteraard veel tijd sparen.

Wij doen een beroep op u te onderzoeken of in de jeugdbescherming gewerkt wordt met zelflerende algoritmes. Graag worden wij op de hoogte gehouden van uw onderzoek.
Wij willen ook graag weten wat uw visie is op dit punt en welke ontwikkelingen in gang gezet zijn of binnenkort gaan worden.

Hoogachtend••`'`'••

T.P. Barend e- Cornelissen, secretaris

In kopie aan: de Hoofdinspecteur Jeugd en Maatschappelijke Zorg bij de Insp.Gezondheidszorg en Jeugd
de leden van de Vaste Commissie voor Justitie en Veiligheid van de Tweede Kamer

Laatst vernieuwd: 17-06-2023 om 11:03